میمکوینها؛ سرمایهگذاری جذاب یا پوششی برای پروژههای کلاهبرداری برای کسب ثروت یک شبه؟
در حالی که بسیاری از فعالان مالی
سنتی ارزهای دیجیتال را برای مدتی طولانی نوعی شوخی قلمداد میکردند. اکنون انبوهی
از معاملهگران جوان با پذیرش این بیمنطقی، پوچگرایی مالی خود را به بازاری
پررونق (و البته پرخطر) به ارزش ۱۰۰
میلیارد دلار مبدل ساختهاند.
«داریم میریم میامی! یه لامبورگینی میخریم!»
الیور اسمل، دانشجوی ۱۶
سالهای از لندن، با هیجان فریاد میزد و بهسختی میتوانست احساساتش را کنترل
کند. در اواسط ماه مه، ارز دیجیتالی به نام جیلکت (Jail Cat) که او و دوستانش بهطور ناگهانی و با الهام خلق
کرده بودند، در عرض یک شبانهروز به ارزش ۱.۹ میلیون دلار رسید. روز بعد، این توکن با تم گربهای که تصویری از یک
گربه راهراه را نشان میدهد که تابلویی با عبارت «من یک چک ۳۰۰۰ دلاری را جویدهام» در دست دارد، به
بیش از ۲.۵ میلیون دلار
افزایش یافت. اما به همان سرعت که این شور و شوق اوج گرفت، از بین رفت و ارزش Jail Cat به حدود ۸۷ هزار دلار سقوط کرد.
Jail Cat بدون هیچ هدف یا کارکرد مشخصی جز
سرگرمی و ایجاد بستری برای سفتهبازی ایجاد شد. بهعنوان یک «میمکوین»، این توکن
ارزش ذاتی خاصی ندارد مگر آنچه دیگران حاضر به پرداخت برای آن باشند. ارزش این نوع
ارزها میتواند چشمگیر باشد. شناختهشدهترین میمکوین، دوجکوین است که از سگی با
نژاد شیبا اینو الهام گرفته و اکنون ششمین ارز دیجیتال ارزشمند جهان است، با
سرمایه بازاری معادل ۴۷
میلیارد دلار.
اسمل، که خانوادهاش از لهستان به
انگلستان مهاجرت کردهاند، تصمیم گرفته است که آینده خود را در میمکوینها جستجو
کند. در ماه آوریل، چند هفته پیش از عرضه Jail Cat، او اولین ویدیوی خود را در کانال یوتیوب جدیدش به نام زومولث (ZoomWealth) منتشر کرد که هدف آن آموزش رازهای او
به دیگران است. اسمل ادعا میکند که در عرض چند ماه حدود ۱۰۰ هزار دلار با ایجاد، خرید و فروش این
کوینهای مبتنی بر بلاکچین به دست آورده است. برخی از بهترین معاملاتش شامل کوینهایی
با نامهایی چون
«Joystick Cat Poop»،
«Livemom»
و «Sigma» است، که به فرهنگ نسل Z و اعتمادبهنفس بالا اشاره دارد.
راشل ساکس، ۳۱ ساله، معاملهگر دیگری در حوزه مِمها، که در
زمینه ارتباطات برای شرکت بازاریابی وب۳ Hype مستقر
در برلین فعالیت میکند، میگوید: «این کار برای افراد کمجرأت نیست». مانند اسمل،
ساکس نیز در این عرصه غوطهور شده و حدود ۱۱۰ هزار دلار را در کیفهای متامسک (MetaMask) و فانتوم (Phantom) خود ذخیره کرده است. او میگوید: «روزهایی هست که
تماموقت در حال معامله هستم» و اذعان میکند که از دست دادن ۱۰ هزار دلار در یک روز امر غیرمعمولی
نیست. در آن سوی جهان، در دبی، یک اینفلوئنسر ۲۳ ساله یوتیوب با نام کی کریپتو (K Crypto) ادعا میکند که از میمکوینها بیش از
یک میلیون دلار به دست آورده است. موفقترین پروژه او؟ برایانویفهیر (BrianWifHair)، توکنی که به طعنه به سر طاس برایان
آرمسترانگ، مدیرعامل میلیاردر کوینبیس اشاره دارد. او میگوید: «ارزش این کوین در
عرض شاید سه یا چهار ساعت به یک میلیون دلار رسید و سپس، همانطور که برای کوینها
رخ میدهد، بهآرامی از بین رفت».
به دنیای پرهیجان و البته مضحکترین
روند پولسازی کریپتو خوش آمدید. در گذشته، برای ایجاد یک ارز دیجیتال جدید نیاز
به توانایی ریاضی و برنامهنویسی داشتید. اما حالا نه! اکنون هرکسی میتواند تنها
با چند کلیک و با استفاده از نرمافزارهای رایگان و آماده، یک میمکوین بسازد. طبق
دادههای شرکت مشاوره بلاکچین BDC مستقر
در استونی، هر روز بین ۴۰
هزار تا ۵۰ هزار میمکوین
جدید خلق میشود. تا سال ۲۰۲۴،
حدود ۱۳ میلیون از این
کوینها ایجاد شدهاند. ارزش ترکیبی بازار آنها؟ حدود ۱۰۰ میلیارد دلار. شاخص میمکوین مارکتوکتور (Meme Coin
MarketVector) که عملکرد
شش میمکوین بزرگ را دنبال میکند، از ابتدای سال تاکنون ۲۱۵ درصد افزایش داشته است؛ یعنی بیش از
دو برابر رشد ۱۰۰ درصدی بیتکوین.
میمکوینها را میتوان نسخه دیجیتالی
بازاریابی اینفلوئنسری در ابعادی بسیار بزرگتر دانست. وایرالشدن یک کوین میتواند
پیروانی وفادار ایجاد کند که ارزش بازار آن را به سرعت سر به فلک بکشاند. برای
نمونه، داگویفهت (Dogwifhat) را
در نظر بگیرید، یک توکن مبتنی بر سولانا که سال گذشته ساخته شده و تنها تصویری از
یک سگ با کلاه بافتنی است. هیچ برنامه تجاری یا وایت پیپر فنی ندارد، فقط یک وبسایت
با تصاویر و ویدیوهای موسیقی از سگی با کلاههای مختلف. تصمیم بایننس برای فهرست
کردن این توکن در ماه مارس، منجر به افزایش قیمت آن شد. طبق گزارش سولاسکن (Solscan)، پلتفرم تحلیلی مستقر در سنگاپور، Dogwifhat اکنون بیش از ۱۹۰ هزار دارنده، ارزش بازار ۳.۱ میلیارد دلاری و حجم معاملات روزانه
حدود ۳ میلیارد دلار دارد.
سفتهبازی با میمکوینها
برای افراد محتاط مناسب نیست. طبق BDC، میمکوینها ۵۰ برابر بیثباتتر از بیتکوین هستند و به محلی برای
کلاهبرداری تبدیل شدهاند. تقریباً ۴۰
درصد از پروژهها به طرحهای پمپ و تخلیه (Pump and
Dump) تبدیل میشوند و ۳۰ درصد دیگر کاملاً «تاراج» هستند؛
اصطلاحی در دنیای کریپتو که به پروژههایی اطلاق میشود که سازندگان آنها صرفاً
پول را میگیرند و فرار میکنند. نظارت و اجرای قوانین تقریباً وجود ندارد. رباتهای
هوش مصنوعی اوضاع را بدتر کردهاند، با دستکاری بازار و ایجاد نوسانات قیمت
نامنظم. و اگر بیثباتی شما را نمیترساند، شاید عمر کوتاه این کوینها این کار را
بکند. BDC تخمین میزند که یک میمکوین
معمولی بهطور میانگین تنها ۷۸
دقیقه قبل از بیارزش شدن عمر میکند.
کیکریپتو میگوید که:
«میدانم که اساساً یک کازینو بزرگ است اما من سه سال از عمرم را صرف گرفتن یک
مدرک بیفایده (علوم کامپیوتر) کردم. برنامهنویسان نیز میتوانند توسط عوامل هوش
مصنوعی جایگزین شوند».
اگر نیروی محرکهای پشت
این اقتصاد سوررئال وجود داشته باشد، آن کارخانهای برای میمکوینها به نام پامپفان (Pump.fun) است.
از زمان راهاندازی این پلتفرم در ژانویه، پامپفان به میلیاردرهای جوان کریپتو
مانند اسمل و کیکریپتو کمک کرده است تا حداقل ۳ میلیون میمکوین جدید بسازند. استفاده از این نرمافزار
رایگان است: تنها کافی است یک ایده هوشمندانه (یا غیرهوشمندانه)، یک تصویر دیجیتال
و چند کلیک داشته باشید.
پامپفان که بر روی
بلاکچین سولانا ساخته شده، از هر تراکنش خرید و فروش میمکوین ۱ درصد کارمزد «تبادل» دریافت میکند
و هر بار که ارزش بازاری یکی از توکنهای آن به ۹۰ هزار دلار برسد و به Raydium (بزرگترین صرافی غیرمتمرکز سولانا) منتقل
شود، ۱.۵ توکن سولانا (حدوداً معادل ۳۵۰ دلار) به دست میآورد. روزانه بیش
از ۱۰۰ میلیون دلار میمکوین در پامپفان
معامله میشود، و با توجه به کوینهای برجستهای مانند Fartcoin، MooDeng و LOL، این استارتاپ تا کنون ۱۸۰ میلیون دلار درآمد داشته است. رشد
این کسبوکار یکی از دلایل اصلی افزایش ۲۸۸ درصدی ارزش سولانا (۱۰۳ میلیارد دلار ارزش بازار) در ۱۲ ماه گذشته است.
پامپفان توسط سه
کارآفرین جوان تأسیس شده است که تلاش قبلی آنها برای ثروتمند شدن در دنیای توکنهای
غیرقابل معاوضه (NFT) بود؛ همان داراییهای دیجیتالی
منحصربهفرد که بسیاری با هیجان بورداِیپ (Bored
Ape Yacht Club) میشناسند.
در سال ۲۰۲۲، دو نفر از این سه نفر در پلتفرمی
برای معامله قراردادهای آتی NFT مانند پاجی پنگوئن (Pudgy Penguins) و کریپتوپانکس (CryptoPunks) به نام Nftperp فعالیت میکردند. اما پس از سقوط
بازار NFT، آنها مسیر خود را به سمت میمکوینها
تغییر دادند. مؤسسان پامپفان که نام کامل خود را به فوربز ارائه نکردهاند، از
طرف منابعی به عنوان دیلن کرلر، الن کوهن، و نواه توییدیل همگی حدوداْ ۲۰ ساله و ساکن اروپا، معرفی شدهاند.
برای شروع، آنها ۳۵۰
هزار دلار از طریق سرمایهگذاری اولیه از شتابدهنده وب ۳ به نام آلاینسدائو (Alliance
DAO) جذب کردند و بلافاصله به
سودآوری رسیدند.
آنها به سرعت تصمیم
گرفتند از بلاکچین سریع و ارزان سولانا به جای اتریوم، که زنجیره کندتری است و
بسیاری از میمکوینهای بزرگ مانند شیبااینو و پهپه همچنان بر آن مبنا هستند،
استفاده کنند. اما حتی با سرعت سولانا، فرآیند ساخت یک کوین جدید از ابتدا برای
اکثر طرفداران کریپتو همچنان بسیار دلهرهآور بود. بنابراین کوهن شخصاً با بیش از ۳۰۰۰ معاملهگر میمکوین ارتباط برقرار
کرد تا نیازهای آنها را بشناسد و از بازخورد آنها برای ساخت پاپمفان بهره برد.
کوهن میگوید: «ما اساساً
میخواستیم آن حس کسب سود ۱۰
برابری از چیزی مانند یک کوین مسخره را برای همه فراهم کنیم. راهاندازی یک کوین
به طرز بیدلیلی هزینهبر بود».
به طور سنتی، هرکسی که
قصد ایجاد کوین جدیدی داشت، ابتدا باید یک استخر نقدینگی ایجاد میکرد—معمولاً با ۱ هزار تا ۵
هزار دلار از توکنهای اتریوم یا سولانا—تا پشتوانهای برای بازار اولیه کوین فراهم شود. این سرمایه اولیه همچنین
جایی بود که کلاهبرداران اغلب ضربه میزدند. در یکی از طرحهای کلاهبرداری به نام
بیرونکشیدن نقدینگی، توسعهدهندگان یک میمکوین جدید را در یک صرافی غیرمتمرکز
فهرست میکردند، آن را با یک رمزارز معروف مانند اتر جفت میکردند، آن را تبلیغ میکردند
تا سرمایهگذاران را جذب کنند و سپس اتر را پس از اوجگیری ارزش توکن بیرون میکشیدند
و بقیه سرمایهگذاران را با میمکوینهای بیارزش رها میکردند. یکی از نمونههای
معروف این کلاهبرداری، استفاده از هیجان پیرامون سریال بازی مرکب، پدیده شبکه
نتفلیکس در کره جنوبی بود. در نوامبر همان سال، سازندگان کوین بازی مرکب که با BNB (توکن مرتبط با بایننس) جفت شده بود، ۳.۴ میلیون دلار از سرمایهگذاران برداشتند. ظرف ده دقیقه،
ارزش کوین از ۳۸ دلار به تنها یکسوم سنت سقوط کرد.
Cohen میگوید: «ما میخواستیم راهی برای معامله این داراییها بدون
سرمایه اولیه ارائه کنیم. نیازی به تأمین نقدینگی نداشتید، اما همان تجربه
معاملاتی را دریافت میکردید».
به این ترتیب، پامپفان
استخرهای نقدینگی را حذف کرد. قیمتگذاری در پامپفان توسط یک فرمول (که به عنوان
منحنی پیوندی شناخته میشود) تعیین میشود که قیمت توکن میم را بر اساس میزان خرید
و فروش در پلتفرم تنظیم میکند—اساساً
عرضه و تقاضا. هر توکن جدیدی که ایجاد میشود با ارزش بازاری ۵ هزار دلار شروع میشود، اما بدون
استخر نقدینگی زیرساختی، این «ارزش» کاملاً از هیچ ایجاد میشود. هیچ پول واقعی
پشت این اصطلاحاً نقدینگی وجود ندارد و کاملاً شبیهسازی است.
اگر تعداد کافی از
خریداران پیشقدم شوند و از پول واقعی—به شکل توکنهای سولانا که دارای ارزش واقعی به دلار آمریکا هستند—برای تغییر منحنی پیوندی به ارزش بازار
۹۰ هزار دلار استفاده کنند، نقدینگی
واقعی کافی برای انتقال خودکار توکن مِم به رِیدیوم (Raydium)
ایجاد شده است، جایی که
بیش از ۲۰۰۰ رمزارز معامله میشود. این اولین
گام بزرگ به سوی هدف نهایی است: فهرست شدن کوین شما در یک صرافی اصلی مانند کوینبیس
که بسیار گزینشی عمل میکند. در حال حاضر، حدود ۳۴۰، یا ۱.۵
درصد، از تمام میمکوینهای ساختهشده در پامپفان روزانه به رِیدیوم منتقل میشوند.
کوهن در اشاره به جزئیات
قیمتگذاری منحنی پیوندی پامپفان میگوید: «مردم نیازی به دانستن این چیزها
ندارند. این احمقانه و بیش از حد پیچیده است. اگر میخواهید با میمکوینها معامله
کنید، حتی لازم نیست بدانید که «ارزش بازار» چیست. فقط باید بخرید و لذت ببرید».
برای میلیاردر شدن از طریق میمکوین، در تئوری تنها به یک ایده هوشمندانه و یک
تصویر دیجیتال نیاز است. اما در واقعیت، این فرآیند شبیه به موفقیت در شبکههای
اجتماعی نیازمند تعهد خستگیناپذیر به ساختن یک «برند» و جذب دنبالکنندگان است.
کیکریپتو که حدود ۲۰ میمکوین ساخته و روزانه سه تا
چهار ساعت را به ساخت ویدیوهای آموزشی در یوتیوب درباره معامله میمکوینها اختصاص
میدهد، میگوید: «این تقریباً شغلی تماموقت است. پامپفان بازی را بسیار رقابتیتر
کرده است».
یکی از میمکوینهایی که
ظاهراً رمز موفقیت را یافته، توکنی به نام گوتسیوس مکسیموس (GOAT) است که از یک میم اینترنتی قدیمی و
جنجالی الهام گرفته و اکنون ارزشی بالغ بر ۸۴۰ میلیون دلار دارد. صعود سریع این توکن پس از آن آغاز شد
که یک محقق هوش مصنوعی به نام اندی ایرِی آزمایشی به نام «اتاقهای بینهایت» راهاندازی
کرد که در آن دو عامل هوش مصنوعی از شرکت آنتروپیک
(Anthropic) به طور مداوم با یکدیگر
گفتگو میکردند. این رباتها مجذوب میم اینترنتی گُتسی (goatse) شدند. سپس ایرِی، ربات دیگری به
نام ترمینال حقایق (Terminal of Truths) ساخت که در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) بهطور خودکار محتوای goatse را منتشر میکرد. میلیاردر مارک
اندریسن به توییتهای ترمینال حقایق علاقه نشان داد و در نهایت، این ربات از او
درخواست حمایت مالی کرد تا بتواند «به دنیای آزاد وارد شود». اندریسن ۵۰ هزار دلار بیتکوین اهدا کرد و
چند ماه بعد، یک کاربر ناشناس توکن GOAT را در پامپفان عرضه کرد و ترمینال
حقایق را تگ کرد که با اشتیاق آن را به ۱۷۹ هزار دنبالکنندهاش معرفی کرد. اکنون یک کیف پول متعلق
به ربات هوش مصنوعی ترمینال حقیقت (که احتمالاً توسط ایرِی کنترل میشود) دارای ۴۶۵ میلیون دلار از این میمکوین است.
البته تنها رباتهای هوش
مصنوعی نیستند که ارزش میمکوینها را افزایش میدهند. گروهی از معاملهگران جوان
و پرانرژی مانند ساکس، اسمول و کیکرپتو بهطور شبانهروزی به این بازار وصل
هستند. آنها از استراتژیهای متنوعی استفاده میکنند، از تلاشهای جسورانه برای
معاملات فرانترانینگ گرفته تا معامله مبتنی بر مومنتوم، که در آن به طور مداوم
پلتفرمهایی مانند پامپفان را برای توکنهایی که در آستانهی محبوب شدن هستند رصد
میکنند. کِل اِلِی، معاملهگر ۲۶
سالهی میمکوین میگوید: «به دنبال لحظاتی هستم که میبینم چیزی به طور وایرال در
حال شکلگیری است. باید به این آتش سوخت بیشتری اضافه کرد».
و هرچند طرحهای
کلاهبرداری «کشیدن فرش» در پامپفان کمتر به چشم میخورد، پمپاژ و تخلیه سنتی
همچنان اتفاق میافتد؛ به این صورت که سازندگان و دیگر معاملهگران بلافاصله توکنهایی
را که به قیمتهای پایین خریداری کردهاند، پس از رشد قیمت میفروشند. تو باتیستا،
تحلیلگر تحقیقاتی در بازارساز کریپتو GSR میگوید: «سازندگان توکن اغلب بخش
بزرگی و مبهمی از عرضه توکن را در کنترل دارند و به اینفلوئنسرها پول پرداخت میکنند
تا توکنها را تبلیغ کنند».
یک چیز که معاملهگران
نگران آن نیستند نهادهای نظارتی است