وقتی مردم نام ریپل را می‌شنوند، بلافاصله فکرشان به سمت ارز دیجیتال آن یعنی XRP می‌رود. اما اولین نکته اساسی که باید بدانید این است که ریپل با XRP کمی فرق دارد. در واقع ریپل با سایر ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین یا اتریوم هم تفاوت‌های زیادی دارد.

وقتی ارز دیجیتال اتریوم (ETH) می‌خرید، به این معنی است که روی شبکه اتریوم سرمایه‌گذاری می‌کنید. وقتی ارز دیجیتال (BTC) می‌خرید یعنی روی شبکه بیت کوین سرمایه‌گذاری می‌کنید اما وقتی ارز دیجیتال XRP می‌خرید الزاما روی ریپل سرمایه‌گذاری نکرده‌اید.

البته در بین جامعه ارزهای دیجیتال وقتی نام ریپل به میان می‌آید، منظور همان ارز دیجیتال XRP است اما لازم است بدانیم که این دو مفهوم در حقیقت با یکدیگر متفاوت هستند.

یادتان نرود: ریپل یک شرکت است و XRP یکی از محصولات این شرکت

ریپل (Ripple) یک شرکت بزرگ واقع در سانفرانسیسکو آمریکاست که برای بانک‌ها و نهادهای مالی، محصولات مالی غیرمتمرکز می‌سازد. هدف ریپل این است که بتواند انتقال پول بین بانکی و بین‌المللی را سریع‌تر، ارزان‌تر و غیرمتمرکز‌تر کند که البته این هدف تا حد زیادی محقق شده است و اکنون بانک‌ها و شرکت‌های مالی بزرگی برای انجام انتقال‌های پولی خود از محصولات ریپل استفاده می‌کنند.

ریپل چند محصول گوناگون برای بانک‌ها و موسسات مالی طراحی کرده است که فقط یکی از آن‌ها با ارز دیجیتال XRP کار می‌کند. بنابراین، شما وقتی XRP می‌خرید، روی یکی از محصولات شرکت ریپل سرمایه‌گذاری کرده‌اید نه خود ریپل.

هدف ریپل

ریپل می‌خواهد یک شبکه پرداخت و ارتباطی امن و غیرمتمرکز را برای موسسات مالی سراسر جهان فراهم کند. می‌توان گفت که هدف ریپل کاملا در تضاد بابیت کوین است.

در حالی که بیت کوین با هدف تراکنش‌های همتا به همتا و حذف واسطه‌‌ها و بانک‌ها روی کار آمده است، رپیل عقیده دارد که بانک‌ها به خودی خود بد نیستند و فقط نحوه انجام کار آن‌هاست که باعث ایجاد مشکلات پرداختی و انتقال پول می‌شود.

ریپل قصد دارد تا با عرضه محصولات بانکی غیرمتمرکز، مشکل تبادلات بین‌المللی پول در جهان را برای همیشه حل کند. سالانه بیش از ۱۵۵ تریلیون دلار پول به صورت برون مرزی در سراسر جهان جا‌به‌جا می‌شود. مشکلات انتقال پول توسط بانک‌ها و موسسات مالی سال‌هاست که حل‌نشده باقی مانده است و با توجه به رشد فناوری، هنوز انتقال بین‌المللی پول‌های کلان بین ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد که نیازمند کارمزدهای بسیار بالا و انجام کاغذ بازی‌های زیادی است. رپیل می‌خواهد به این مشکلات برای همیشه پایان داده و بخش بزرگی از انتقالات پول را انجام دهد.

البته ریپل رقیبان بسیار سرسختی در سر راه خود دارد که مهمترینشان سوئیفت است. مزیت ریپل نسبت به سوئیفت، توزیع‌شده بودن و سرعت بالای تراکنش‌هاست.استلار را هم می‌توانیم یکی دیگر از رقیبان ریپل بدانیم.

در حال حاضر شرکت ریپل سه محصول اصلی برای بانک‌ها و موسسات مالی دارد که عبارتند از:

• ایکس کارنت (xCurrent)
• ایکس رپید (xRapid)
• ایکس ویا (xVia)

این‌ها در حال حاضر سه محصول اصلی شرکت ریپل هستند که تحت عنوان یک نام جامع به نام ریپل‌نت (RippleNet) قرار دارند.

ارز دیجیتال XRP فقط روی شبکه ایکس رپید کاربرد دارد و در دیگر محصولات این شرکت، یعنی ایکس کارنت و ایکس ویا، این ارز دیجیتال کاربرد و جایگاه چندانی ندارد. لازم به ذکر است که این روزها بیشتر شرکت‌های تحت قرارداد ریپل از محصول ایکس کارنت آن استفاده می‌کنند. بنابراین وقتی خبر همکاری ریپل با یک شرکت بزرگ منتشر می‌شود، لزوما به معنای کاربرد بیشتر XRP و احتمال افزایش قیمت آن نخواهد بود.

ایکس کارنت (xCurrent)

ایکس کارنت پلتفرمی است که بانک‌ها و موسسات مالی برای انجام پرداخت‌های برون مرزی از آن استفاده می‌کنند. این محصول روی یک دفتر کل توزیع شده به اسم اینترلجر (Interledger) کار می‌کند. نکته قابل توجه این است که این دفتر کل توسط متخصصان شرکت ریپل ساخته شده است اما توسط این شرکت کنترل نمی‌شود. کنترل دفتر کل اینترلجر در دست کنسرسیوم شبکه جهانی وب (W3C) است. W۳C یک سازمان غیرانتفاعی است که استانداردهای بین‌المللی شبکه جهانی وب را تعیین و کنترل می‌کند.

هدف اصلی xCurrent ایجاد قابلیتی برای انجام پرداخت‌ها و تراکنش‌های آنی با همه ارزهاست، نه فقط ارزهای دیجیتال.

ایکس کارنت با فراهم کردن نقدینگی کافی از ارزهای گوناگون و فراهم کردن یک پیام‌رسان مالی غیرمتمرکز، به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی با یکدیگر به تعامل مالی بپردازند. به عنوان مثال یک بانک می‌تواند با ایکس کارنت دلار ارسال کند و بانک گیرنده، معادل همان مقدار دلار را به صورت یورو دریافت کند.

اکثر شرکت‌های همکار ریپل در حال حاضر فقط از ایکس کارنت استفاده می‌کنند. در ایکس کارنت لزوما نیازی به استفاده از ارز دیجیتال XRP نیست.

ایکس رپید (xRapid)

ایکس رپید یک محصول برای حل مشکل نقدینگی در انجام معاملات بین بانکی است که به صورت مستقیم از ارز دیجیتال XRP استفاده می‌کند. این محصول پول فیات را به XRP تبدیل کرده و پس از انتقال، آن را به پول مورد نیاز در بانک مقصد تبدیل می‌کند. با این روش، بانک مبدأ برای ارتباط با بانک مقصد نیازی به استفاده از یک بانک واسط یا تامین کننده نقدینگی نخواهد داشت.

برای مثال اگر شرکت A در ایران از شرکت B در ژاپن مواد خام بخرد، تراکنش روی سیستم ایکس رپید به این صورت خواهد بود:

ایکس رپید با ریال شرکت A اقدام به خرید XRP می‌کند و پس از انتقال XRP، آن را به ین ژاپن تبدیل می‌کند تا بدست بانک مقصد برسد. الگوریتم ایکس رپید طوری طراحی شده است که بهترین قیمت برای تبدیل ریال به XRP و XRP به ین را پیدا می‌کند. با این روش بانک ایرانی نیازی ندارد که در یک بانک کارگزار در ژاپن، ین ژاپن نگهداری کند. همچنین نیازی به یافتن یک تامین کننده نقدینگی برای تبدیل پول‌ها نخواهد بود.

در زمان نگارش این مقاله، بیش از ده بانک و موسسه مالی بزرگ آزمایشات لازم برای استفاده از ایکس رپید را آغاز کرده‌اند.

یکی از موانعی که بر سر راه گسترش ایکس رپید قرار دارد، بحث نقدینگی در ارز دیجیتال XRP است. برای این‌که این پلتفرم بتواند به اهداف خود برسد، باید در صرافی‌های بسیار زیادی در سراسر دنیا لیست شود و به حجم معاملات قابل توجهی دست یابد.

ایکس ویا (xVia)

ایکس ویا یک واسط کاربر است که برای استفاده آسان‌تر از ایکس کارنت و ایکس رپید طراحی شده است و امکان برقراری ارتباط بین محصولات مختلف ریپل را با روشی ساده فراهم می‌کند. این محصول در سال ۲۰۱۸ طراحی شده و هم‌اکنون در مرحله آزمایشی قرار دارد.

ارز دیجیتال XRP

ارز دیجیتال XRP، یک دارایی دیجیتال است که توسط شرکت ریپل ساخته و عرضه شده است. در زمان نگارش این مقاله، این ارز دیجیتال در رده سوم بازار ارزهای دیجیتال قرار دارد. همانطور که گفتیم XRP در حال حاضر فقط روی یکی از محصولات ریپل یعنی xRapid کاربرد دارد.

ارز XRP استخراج نمی‌شود. تمام ۱۰۰ میلیارد واحد آن در سال ۲۰۱۳ توسط شرکت ریپل صادر شد. در آن زمان، حدود ۲۰ میلیارد واحد از تمام توکن‌‌ها به بنیان‌گذاران این شرکت رسید و ۸۰ درصد باقیمانده توسط شرکت در یک سپرده غیرمتمرکز نگهداری شد تا آرام آرام به بازار تزریق شود. هر ماه ۱ میلیارد واحد XRP به بازار تزریق می‌شود.

ارز دیجیتال XRP روی یک دفتر کل توزیع شده به نام ایکس‌آر‌پی لجر (XRP Ledger) منتقل می‌شود. تراکنش‌های این ارز دیجیتال توسط نودهایی که روی این دفتر کل قرار دارند، تایید می‌شوند.

از مزیت‌های XRP می‌توان به سرعت تراکنش‌های فوق‌العاده بالا و کارمزدهای به شدت پایین اشاره کرد. در حال حاضر تکمیل شدن هر تراکنش ریپل فقط حدود ۴ ثانیه طول می‌کشد و می‌توان میلیون‌ها دلار پول را فقط با چند دلار کارمزد انتقال داد.

آیا ریپل غیرمتمرکز است؟

بسیاری از منتقدان ریپل بر این عقیده هستند که این شرکت و ارز دیجیتال آن (XRP) غیرمتمرکز نیستند و نمی‌توانند در دسته کرپتوکارنسی‌ها قرار بگیرند. با این حال این شرکت مدعی است که تمرکز و کنترل خاصی بر روی محصولات خود ندارد و به نوعی آن را اثبات هم کرده است.

با این‌که تعداد اعتبارسنج‌های تراکنش (نودها – Nodes) در دفتر کل ریپل (XRP Ledger) بسیار کم است، اما هر کسی می‌تواند به عنوان نود که در اجماع ریپل به آن سرور (Server) گفته می‌شود، فعالیت کند. البته سرور شدن در ریپل یک سری شرایط خاص دارد، اما به هر حال هر کسی می‌تواند به صورت مستقیم به دفتر کل متصل شود. اصل کار تایید تراکنش‌ها توسط نودهایی خاص که به Unique Node Lists شهرت دارند، انجام می‌پذیرد. زمانی که ۸۰ درصد از نودهای اعتبارسنج، اعتبار یک تراکنش را پذیرفتند، تراکنش تایید می‌شود.

ریپل بارها اعلام کرده است که به دنبال افزایش تعداد نودهای اعتبارسنج است تا به تمرکززدایی بیشتر شبکه کمک کند. پروتکل XRP Ledger، متن باز و دارای یک سری قواعد خاص است که هر کس برای استفاده از آن باید قوانین را بپذیرد. بنابراین از نظر تئوری، در صورت نابود شدن شرکت ریپل، دفتر کل XRP Ledger و ارز دیجیتال XRP به کار خود ادامه می‌دهند. با این حال، اگر شرکت ریپل از بین برود، قطعا تاثیرات بسیار زیادی بر روی قیمت و کاربردپذیری XRP خواهد گذاشت.

با تمام این حرفا می‌توان گفت که ریپل تقریبا یک شبکه نیمه متمرکز و غیرشفاف است و هنوز نمی‌توان به طور قطع غیرمتمرکز بودن آن را تایید کرد. از سوی دیگر شاید بتوان گفت که ریپل برای رسیدن به اهدافش خیلی نیاز به غیرمتمرکز بودن ندارد.

تاریخچه و تیم ریپل

رایان فوجر (Ryan Fugger)، در سال ۲۰۰۴ یعنی چهار سال قبل از پیدایش بیت کوین، شرکتی را بنا نهاد که ریپل‌پی (RipplePay) نام داشت. ایده اصلی پشت ریپل‌پی، پروتکلی همتا به همتا از یک شبکه قابل‌اطمینان بود که بتوان با آن به راحتی پول را از یک نقطه به یک نقطه دیگر در جهان منتقل کرد و همه کاربران اینترنت بتوانند از آن استفاده کنند.

طبق محتوایی که هم‌اکنون در وب‌سایت قدیمی RipplePay.com وجود دارد، این شرکت خود را این‌گونه معرفی کرده است: ریپل‌پی یک سرویس مالی است که به شما این امکان را می‌دهد تا با دوستان، خانواده و همکاران خود، ارتباطات اعتباری و مالی خود را گسترش دهید و با ارزهای سنتی و آنلاین، از پرداخت‌های امن بهره‌مند شوید.

ایده اصلی ریپل‌پی با ایده امروز ریپل بسیار نزدیک بود اما به دلیل مشکلات فنی و مدیریتی، این شرکت در رسیدن به اهداف خود خیلی موفق نبود و تا سال ۲۰۱۱ فقط با تعداد کمی شرکت قرارداد همکاری امضا کرده بود و کاربرانش به کمتر از ده هزار نفر می‌رسید.

ورود جد مک‌ کالب

در ماه می سال ۲۰۱۱، جد مک کالب (Jed McCaleb)، یکی از حامیان ابتدایی بیت کوین به تیم ریپل ملحق شد. مک کالب سابقه بسیار درخشانی در بیت کوین داشت. او در سال ۲۰۱۰، صرافی مشهور «ام تی گاکس» (Mt Gox) را پایه‌گذاری کرده بود و در جامعه بیت کوین مشارکت زیادی داشت. جد مکالب فوجر را قانع کرد که کنترل شرکت را به او و تیمش بسپارد.

ورود کریس لارسن

در سال ۲۰۱۲، مک کالب، کریس لارسن (Chris Larsen) را استخدام کرد و وی تا به امروز مدیریت اجرایی این شرکت را بر عهده دارد. در وب سایت فعلی ریپل از لارسن به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران ریپل یاد شده است. کریس لارسن هم یکی از افراد بسیار با سابقه در زمینه فناوری محسوب می‌شد.

با پیوستن لارسن به تیم، دوران جدیدی در تاریخ ریپل شروع شد که با عنوان اوپن کوین (Opencoin) از آن نام‌برده می‌شود. اوپن کوین اولین تغییر نام از سه تغییر نامی است که شرکت تابه‌حال تجربه کرده است.

در اکتبر سال ۲۰۱۲، «جسی پاول»، بنیان‌گذار و مدیرعامل صرافی «کراکن» (Kraken)، که یکی از دوستان صمیمی مک کالب نیز بود، در ریپل سرمایه‌گذاری کرد. این سرمایه‌گذاری ارزشی معادل دویست هزار دلار داشت. «راجر ور» (Roger Ver)، از خالقان بیت کوین کش هم به‌عنوان یکی از اولین سرمایه‌گذاران ریپل شناخته می‌شود.

عرضه XRP در سال ۲۰۱۳

ریپل توکن‌های خود را با عنوان XRP در ژانویه سال ۲۰۱۳ معرفی کرد. طبق ادعای شرکت، به‌مانند بیت کوین، XRP نیز بر پایه یک زنجیره عمومی و امضاهای رمزنگاری‌شده ایجاد شده است. از همین رو به یک شبکه اولیه که بر پایه اعتمادسازی بنا شده یا هرگونه درگاهی نیاز ندارد. XRP می‌تواند به‌صورت مستقیم از یک کاربر به کاربر دیگر منتقل شود و انتقال آنها نیازی به درگاه نداشته و بدون خطراتی که طرفین تراکنش را تهدید می‌کند، انجام می‌شود.

کمی بعد در آوریل 2013، اوپن کوین (شرکت فعلی ریپل) توانست از شرکت‌ها و افرادی نظیر «گوگل ونچرز»، «اندرسن هورویتز»، IDG Capital Partners، FF Angels، «لایت اسپید»، «بیت کوین اپرتونیتی فاند» و «وست ونچرز»، بودجه‌ای یک و نیم میلیون دلاری دریافت کند.

جدایی جد مکالب و عرضه استلار

اختلافات جد مک کالب با اعضای شرکت و مخالفت او با رویکردهای اتخاذ شده توسط کریس لارسن باعث شد تا او در سال ۲۰۱۴ از تیم ریپل جدا شود. جد مکالب معتقد است که هدف ریپل در سال ۲۰۱۴ به یکباره تغییر کرده است و این چیزی نبوده که او می‌خواسته. او کمی بعد به تیم استلار پیوست و هم‌اکنون یکی از بنیان‌گذاران استلار است.

اوج‌گیری چهار ساله

از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸، ریپل به شدت رشد کرد. در ابتدا و در سال ۲۰۱۴ قیمت ارز دیجیتال XRP بیش چند صد درصد افزایش یافت و با عبور از لایت کوین (آن زمان اتریوم عرضه نشده بود) به رتبه دوم بازار رسید. ریپل طی چهار سال توانست با بیش از ۱۰۰ بانک و شرکت مالی بزرگ قرارداد همکاری ببندد و مجوزهای زیادی از دولت ایالات متحده آمریکا کسب کند. اوایل سال ۲۰۱۸ دوران اوج ریپل بود که ارزش کل آن به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. کاری که کمتر شرکتی در آمریکا توانسته بود طی این مدت کم انجام دهد.

در حال حاضر براد گارلینک هاوس (Brad Garlinghouse) سمت مدیرعاملی ریپل را بر عهده دارد و کریس لارسن به عنوان عضو ارشد هئیت مدیره ریپل فعالیت می‌کند. تیم رپیل متشکل از بزرگترین کارشناسان حوزه فناوری و بازاریابی است که در شرکت‌های غول‌پیکری مثل فیس‌بوک، یاهو و گوگل سابقه فعالیت دارند.